Klimaat is de gemiddelde weerstoestand over een periode van 30 jaar. Sinds het ontstaan van de aarde is klimaatverandering al een begrip. Van klimaatverandering in het huidige interglaciaal worden we ons steeds meer bewust. Menigeen vindt dat de mensheid klimaatverandering te snel laat verlopen, maar net zo’n grote groep vindt van niet. Welke invloed hebben wij op klimaatverandering? En is die wel zo groot of zo klein als wij denken?
Wetenschappelijke onderbouwingen
Klimaatverandering gebeurt onder andere door het broeikaseffect. Dit is het absorberen van langgolvige straling door de atmosfeer wat rondpompen van warmte boven het aardoppervlak veroorzaakt. Langgolvige staling bestaat voornamelijk uit waterstof, stikstof, koolstofdioxide en methaan. Als een grotere hoeveelheid van deze stoffen in de atmosfeer terecht komt dan de norm, wordt meer warmte rondgepompt boven het aardoppervlak. Door de mens wordt voornamelijk koolstofdioxide. uitgestoten. Bomen en planten nemen CO2 op en zetten dit om in zuurstof, maar er vindt grootschalige ontbossing plaats om vervolgens het vrijgemaakte gebied te gebruiken voor huizenbouw, snelwegen, industriegebieden of landbouw. Door het bestaan van minder planten en het toenemende ontstaan van CO2 uitstotende praktijken wordt de atmosfeer dikker.
Verscheidene klimaatwetenschappers hebben voorspeld dat het weer onstuimiger wordt, dus veel kouder en veel warmer. Nochtans er meer kou is voorspeld is de jaargemiddelde temperatuur in Nederland sinds 1906 met 1,7 graden Celsius toegenomen. Het klimaat over miljoenen jaren heen in acht nemend maakt duidelijk dat dit geen vreemd verschijnsel is, we zitten immers nog niet over de helft van een interglaciaal.
Bij het bekijken van klimaat in de geschiedenis ontdekken we dat ecosystemen en biotopen al sinds het begin der tijden veranderingen ondergaan, vooral de ijstijden zijn extreme klimaatveranderingen. Het is aannemelijk om te concluderen dat klimaatverandering een verschijnsel van alle tijden is. Of mensen er weinig invloed op hebben, zoals klimaatcritici benadrukken, is nog niet zo zeker. De geschiedenis wordt pas sinds een paar duizend (lees: 2000-3000) jaar onderzocht. Nog veel meer informatie is nodig om duidelijke uitspraken te doen over de hoeveelheid invloed van de mens op klimaatverandering.
De informatie die we tot nu toe hebben vergaard stelt het volgende; De atmosfeer bestaat voor 0,04% uit CO2. Sinds de industriële revolutie is de concentratie CO2 in de atmosfeer met 40% toegenomen. Was deze 0,04% CO2 ook al zo voor de industriële revolutie? Zijn álle atmosferische gassen toegenomen, waardoor de verhouding hetzelfde is gebleven, maar de hoeveelheid die 100% maakt meer is geworden?
Met andere woorden, is de totale ‘deken’ om de aarde dikker geworden wat het broeikaseffect veroorzaakt of is het enkel CO2? We zullen dit niet weten voordat we een soort futuristisch Star Wars systeem hebben waarmee we het aantal moleculen van eeuwen terug in de atmosfeer kunnen meten. (Ik kan me niet voorstellen dat we zoiets zouden uitvinden, maar dat kon men vroeger ook niet over een telefoon, dus wie weet…) Anderzijds is sinds 1990 de uitstoot van CO2 in Europa met 21% afgenomen, maar in andere delen van wereld (lees: Azië) juist enorm toegenomen.
Grotere invloeden van de mens
Plastic draagt eveneens bij aan klimaatverandering. Dieren stikken hier in en de bodems van natuurgebieden raken minder vruchtbaar door ‘verdwaald’ plastic dat in de bodem is gezakt. Een minder vruchtbare bodem betekent minder plantengroei.
Ontbossing en het stropen van dieren hebben ook invloed op klimaatverandering. Als deze processen met dezelfde snelheid doorgaan veranderen ecosystemen; Dier(soort)en die uitsterven veranderen het evenwicht in kringlopen, hierdoor kunnen andere planten/dieren meer voortplanten wat een ander landschap veroorzaakt. Een ander landschap op grote schaal kan een ander klimaat betekenen. Ondanks dat bepaalde planten beter kunnen voortplanten door een evenwicht dat verstoord is door de (niet) aanwezigheid van bepaalde dieren en stoffen, bijvoorbeeld zoals in het hele stikstof-verhaal, zullen in het plastic-verhaal planten verdwijnen. Zoals eerder verklaard nemen planten CO2 op om dit gas om te zetten in zuurstof. Als minder CO2 kan worden opgenomen, wordt de atmosfeer dikker.
Filosofisch perspectief
Misschien is het wel het doel van de mens om andere dieren, rassen en soorten te verdrijven van de aarde. Veel andere dieren en planten waren ons al voor, en over die praktijken hebben wij ons nooit druk gemaakt. Omdat wij niet weten of dieren kunnen denken, weten we niet of zij dat expres hebben gedaan. Afgaande op de verdeeldheid in meningen over onze invloed op klimaatverandering valt te concluderen dat wij dit niet expres doen. Maar als wij deze processen overdreven ver door zullen trekken kunnen we er zelf aan ten onder gaan. Waarom zouden wij immers processen uitvoeren die ons zelf minder voedsel en zuurstof geven en temperaturen die het moeilijk maken om onze dagelijkse taken uit te voeren.
Alles gebeurt zoals het moet gebeuren, anders gebeurt het niet. Zo ook de ontdekkingen van processen waarvan we nu ontdekken dat die schade aan bepaalde kringlopen op aarde kunnen toebrengen. De processen worden door de mens uitgevoerd omdat we willen overleven, maar omdat we met zó veel mensen zijn, verdrijven we andere organismen want dat is nodig, om te overleven.
Anderzijds is het misschien juist wel niet de bedoeling om andere organismen uit te doen sterven. Uitgaande van; ‘alles gebeurt zoals het moet gebeuren, anders gebeurt het niet’, geeft de mogelijkheid om te concluderen dat we bepaalde praktijken als schadelijk hebben ondervonden, omdat we die schade moeten inperken, anders was de (mogelijke) schadelijkheid nooit ontdekt.
Klimaatactivistische trends
Tot slot vind ik het van belang om nog, geheel objectief, aan te kaarten dat niet elke veganist of vegetariër de juiste handelingen verricht zoals zij zelf denken te doen. Waarvan akte, de motivatie waaruit zij hebben overwogen om deze levensstijl aan te nemen klinkt goed, beter zorgen voor het milieu. Veeteelt is immers een groot deel van koolstofdioxide- en stikstofuitstoot. Desalniettemin bevatten veel vleesvervangers ingrediënten die sojabonen bevatten. Omdat steeds meer mensen een vegetarische of veganistische levensstijl overwegen is het nodig om de verbouwing van sojabonen te verhogen. Hiervoor is ontbossing nodig en zoals eerder aangekaart, geeft dat problemen. Een vegetarische of veganistische levensstijl is vooral in de westerse samenleving een trend, maar sojabonen komen uit Azië en Zuid-Amerika. Het transport van deze producten veroorzaakt uitstoot van CO2, wat ingeperkt zou kunnen worden als het consumeren, en dus de productie van deze vleesvervangers vermindert of zelfs stopt.
Het was oorspronkelijk niet de bedoeling om mijn eigen mening in deze tekst te laten doorschemeren, maar uit deze alinea trek ik een conclusie die ik heel graag elke vegetariër of veganist op het hart wil drukken: leef alleen volgens dit dieët als je van plan bent om enkel producten met korte transportwegen te eten. Het heeft geen nut om iets tegen te gaan als je het probleem vergroot, want ik durf te wedden dat het ontbossen + het verbouwen + het transport meer uitstoot veroorzaakt dan wat er door die koe of dat varken wordt veroorzaakt..
Veel meer motieven en verklaringen van zowel klimaatcritici als klimaatactivisten bestaan, doch zijn het er te veel om allemaal objectief in een tekst te stellen. In conclusie herhaal ik dat klimaatverandering van alle tijden is. Dit waren louter mijn eigen afwegingen en ik hoop dat ik objectief genoeg ben geweest. Aan jullie, mijn lieve lezertjes laat ik enkel over om af te wegen wat het aandeel van de mens in dit proces is.
Bibliografie:
van den Berg, G., de Boer, M., van Groningen, D., & mennen, H. (2017). Hoofdstuk 2 Aarde Klimaat. In G. van den Berg, H. Botter, & H. Mennen (Red.), buiteNLand 4VWO tekstboek (derde editie, pp. 40–41). Groningen/Utrecht, The Netherlands: Noordhoff Uitgevers.
Slupik, A. A. (2009, 21 mei). Klimaatveranderingen en het belang van geologische kennis. natuurtijdschriften.nl. Geraadpleegd van http://natuurtijdschriften.nl/download?type=document;docid=538288
Keulemans, M. (2017, 5 juli). Opwarming aarde gaat harder dan klimaatcritici denken, maar wordt wel over langere tijd uitgesmeerd. Geraadpleegd op 19 januari 2020, van https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/opwarming-aarde-gaat-harder-dan-klimaatcritici-denken-maar-wordt-wel-over-langere-tijd-uitgesmeerd~b9c1bf79b/
de Ceulaer, J. (2018, 14 december). Klimaatcriticus Björn Lomborg: “Het klimaat is niet onze grootste prioriteit” Geraadpleegd op 19 januari 2020, van https://www.demorgen.be/tech-wetenschap/klimaatcriticus-bjorn-lomborg-het-klimaat-is-niet-onze-grootste- prioriteit~b52bd97a/?referer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F
Potjer, W. (2019, 21 mei). Hoe zit het nou eigenlijk met die CO2-uitstoot? Geraadpleegd op 19 januari 2020, van https://www.hetkanwel.nl/2019/0/21/co2-uitstoot/
Redactie Groene Rekenkamer. (2019, 26 september). De onmisbare rol van CO2 bij het leven op aarde Broeikasgassen. Geraadpleegd op 19 januari 2020, van https://groene-rekenkamer.nl/7307/de-onmisbare-rol-van-co2-bij-het-leven-op-aarde/
Wium, M. (z.d.). Aardatmosfeer – Wat is een atmosfeer en waaruit bestaat de aardatmosfeer? Geraadpleegd op 19 januari 2020, van https://wibnet.nl/heelal/zonnestelsel/aarde/hoe-is-de-dampkring-om-de-aarde-ontstaan
van Mersbergen, C., & van Dongen, A. (2019, 9 maart). Klaar met alle meningen over klimaatverandering? Dit zijn de feiten. Algemeen Dagblad. Geraadpleegd van https://www.ad.nl/binnenland/klaar-met-alle-meningen-over-klimaatverandering-dit-zijn-de-feiten~ace1349c/
Sneak peaks:
- ‘
Filosofisch perspectief’ is onderdeel van een groot essay Een driedelige tekst over ditzelfde onderwerp met meer satire en politieke discussie is onderweg.
hi